NH Nieuws

De fiets is veruit het meest gebruikte vervoersmiddel in de stad. Niet voor niets dus dat Amsterdam flink investeert in overdekte fietsenstallingen. Met de komst van de gloednieuwe stalling bij het Centraal Station beheert de gemeente 19 overdekte fietsenstallingen. Samen goed voor ruim 31.000 parkeerplekken. Maar toch blijven we kampioen in het foutparkeren van onze fietsen. Zo belandden er in de afgelopen drie jaar bijna 200.000 fietsen in het fietsendepot. Hoe komt dat toch en wat is er aan te doen?

"Ik ben hier maar even, dus vind het een beetje overdreven om helemaal naar beneden te rijden", "Ik moest alleen even brood halen", en "een soort luiheid denk ik toch", zijn enkele reacties die wij kregen op de vraag waarom mensen hun fiets niet in de overdekte fietsenstalling zetten. 

Toch is het volgens gedragsexpert Saar Mollen een aanname om te denken dat alle mensen te lui zijn om hun fiets in de stalling te plaatsen. "Er kunnen diverse redenen zijn", vertelt ze. "Misschien vindt iemand het een beetje eng om de fiets beneden te plaatsen. Als je weet waarom mensen de fietsen er niet neerzetten kan je de omgeving en de communicatie daarop aanpassen."Hierbij is het volgens Mollen ook belangrijk om na te denken welk publiek er komt. Zijn dat ook toeristen, dan is het handig om in meerdere talen te communiceren. Hoe je dat moet onderzoeken? "Door vragen te stellen, waarom zet je je fiets wel of niet in de stalling. Of door vragenlijsten."

"Er stonden hier allemaal fietsen dus ik dacht dat het weer mocht", vertelt een voorbijganger. "Dat is een sociale norm die gecreëerd is", aldus Mollen. "Als jij ergens komt en je ziet allemaal fietsen staan, zeker als je ergens voor het eerst bent, dan zet je je fiets daar ook neer."

Om die sociale norm te doorbreken moeten stoepen en pleinen waar de fiets niet mag staan, worden schoongeveegd, vertelt ze. De gemeente doet dat ook op verschillende plekken. Zo zijn fietsenknippers dagelijks bij het Leidseplein en het Beursplein te vinden, twee keer per week aan de Oosterdokskade en rijden ze elke dag langs een treinstation in de stad. 

Of dat genoeg is hangt af van wat er dagelijks aan foutgeparkeerde fietsen staan, zegt Mollen. Volgens haar werkt het niet als mensen niet zien dat er een consequentie aan zit. Een boete of een ritje naar het fietsendepot, kan het gedrag van mensen beïnvloeden. "Wat je wil, is dat het duidelijk is dat het plaatsen van je fiets in de fietsenstalling meer voordelen biedt dan  nadelen."

Maar het gedrag van mensen is ook op een positieve manier te veranderen. "Mensen willen altijd bij de meerderheid horen", vertelt Mollen. "Daarom zou het ook een goed idee zijn om te benadrukken hoeveel mensen de fiets al wél in de stalling hebben gezet. Dat kan door grote borden bij de ingangen van de stallingen te plaatsen waarop staat dat steeds meer mensen hun fiets al in de stalling hebben gezet. Op die manier zorg je ervoor dat je ook de laatste mensen over de streep trekt."

"Het is krom. Produceren mag niet, maar verkopen wel", vertelt Nova (21) van Active for Justice. Aanstaande zaterdag gaat de actiegroep in Haarlem protesteren om de aanbieders van foie gras aan te pakken. Twee van die restaurants zijn Metzo en Felien. Zij zitten alleen niet  te wachten op actievoerders op hun terras. 

Vanaf het station trekt rond 17.30 uur de actiegroep de stad in. "Wij gaan langs twee restaurants die foie gras nog verkopen. Dat zijn Metzo en Felien", vertelt Nova, die niet met haar achternaam genoemd wil worden. De groep heeft via een brief en e-mail de restaurants laten weten dat ze het dieronvriendelijk vinden dat de delicatesse op hun menu staat roepen hen op om ermee te stoppen.

Dat Active for Justice actie gaat voeren bij restaurant Metzo, vindt eigenaresse Evelien Cornelisse prima. "Als ze maar niet op mijn terras gaan staan of te dicht bij de gasten komen. Dat deden ze de vorige keer en was niet fijn."

Evelien heeft niet besloten om na de vorige actie eenden- of ganzenlever van het menu te halen. "Gasten kunnen zelf bepalen wat ze gaan bestellen, dus nee. Wij halen het er niet vanaf."

Volgens de eigenaresse werkt een actie als deze juist averechts. Na de vorige actie heeft het restaurant naar eigen zeggen nog nooit zo veel eendenlever verkocht. "Zo'n actie maakt toch een beetje een duiveltje los bij mensen en dan gaan ze juist eendenlever eten, denk ik."

Wouter Meijer, eigenaar van restaurant Parck en bar bistro Felien zit ook niet te wachten op de actievoerders. "Ze plakken steeds allemaal dingen op onze ramen. De acties zijn heel irritant. Ik snap niet waar ze het lef vandaan halen om spullen van anderen te bevuilen. Het is gewoon een schande."

Wouter snapt niet dat de groep actie voert omdat er ook eendenlever bestaat van eenden die een goed leven hebben gehad. "Die zijn helemaal niet met een trechter gevoerd. En dat is de foie gras die wij verkopen. Al vind ik niet dat ik dat aan iemand hoef te verantwoorden", aldus de eigenaar van bar bistro Felien.

Dat een lekkere dikke ganzenlever op een manier tot stand kan komen, zonder het beest te martelen, beaamt ook Jozua Jaring van de sterrentent Ratatouille. "Ze hebben ook bij mij eens voor de deur gestaan toen we het nog verkochten, dat was eigenlijk onterecht. Er bestaat een diervriendelijke foie gras, genaamd foie royale. Die gebruikten wij." 

Diervriendelijk of niet, Active for Justice is alvast bereid om zaterdag de barricade op te gaan. Volgens Nova is het gerecht foie gras elitair. "Waarom moeten er ganzen worden mishandeld omdat een paar rijke mensen de vette lever willen eten. Een los portie kost al snel 80 euro."

Tekst gaat door onder de foto.

Nova die uit de omgeving van Haarlem komt irriteert zich al langer aan het gerecht. "Wij wilden met een paar mensen daar wat aan doen, en hebben ons toen bij Active for Justice aangesloten", legt Nova uit. 

Eerder dit jaar ketende de groep zich vast aan een restaurant in Utrecht. "In Haarlem gaan we dat nog niet doen, bij het Utrechtse restaurant waren we al vijf keer eerder langs geweest." 

De politie heeft aanwijzingen dat méérdere daders mensen in Alkmaar op straat aanranden bij hun billen. Na tientallen vrouwen en een meisje (14) is ook een man slachtoffer. "Ze worden geknepen én geslagen en de signalementen verschillen", aldus de leider van het onderzoeksteam van de politie in gesprek met NH Nieuws. Gaat gevonden weefsel op een broek van een slachtoffer de zaak oplossen?

Het begint zo'n beetje in september 2020. In Alkmaar, met name in parken als Rekerhout en het Achtergeestpad, worden een paar vrouwen tijdens het lopen, joggen of fietsen ineens, van achteren, door een fietsende man in hun achterwerk gegrepen of daar geslagen. 

"Hij kreunde er heel raar bij", vertelde een slachtoffer eerder al. "Op het moment dat ik kon reageren, was hij al weggefietst. Ik raakte toen echt even in paniek en heb overstuur mijn vriend weer gebeld."

Soms is het een poos stil, dan begint het weer en inmiddels hebben bijna vijftig slachtoffers zich gemeld bij de politie. Sinds juli 2022 twaalf nieuwe. Of dat nou komt door alle media-aandacht of niet, de teamleider van het onderzoek is blij dat ze bellen. "Wat deze mensen overkomt, is aanranding. Niets minder", aldus Jaap Grippeling van de politie.

Samen met zijn Alkmaarse mensen bijt hij zich vast in het onderzoek, dat in juli 2022 opnieuw is geopend. Toen kwam na een paar maanden rust namelijk weer een telefoontje. "En inmiddels weten de Alkmaarse collega's ook hoe ze daarop moeten reageren. Dit heeft prioriteit."

Een wandelende vrouw is op die zomerochtend om 11.00 uur op de Drechterwaard aangerand op de inmiddels bekende manier. Omdat de dader hard doorrijdt, kan ze geen duidelijk signalement geven van een gezicht. 

Sindsdien melden zich nóg elf slachtoffers, waaronder een meisje van pas veertien jaar. Soms bellen ze meteen 112, soms zoeken ze later contact. Het laatste incident was in de nacht van 1 januari. "We weten niet of de dader rondreist, even gestopt was of er sprake is van een copy-cat, maar de aanrandingen komen in golven, lijkt wel", aldus Grippeling.  

Opvallend: tussen de aangerande slachtoffers is ook een man. Hij is eind september aan het hardlopen rondom het industrieterrein, nota bene op enkele tientallen meters van het politiekantoor, waar we teamleider Grippeling spreken.

"In zijn geval waren er twee daders". Of deze man bijvoorbeeld ook als vrouw kon worden aangezien, wil Grippeling niet zeggen. Een andere keer is een vrouw aangerand door iemand op een brommer. "Ook dat is nieuw. En daarom denken wij dat er meerdere daders actief zijn."

Bekijk hieronder het overzicht van de laatste 12 meldingen die nu in onderzoek zijn bij de politie. Tekst gaat door

Zijn hele team in Alkmaar, gevestigd aan het Mallegatsplein in de stad, bestaat uit ongeveer twintig rechercheurs. "Daar zitten ook analisten bij, er worden daderprofielen gemaakt", legt de teamleider uit. Maar, het vastbijten is zo langzamerhand ook wel een beetje veranderd in stukbijten. 

Dat de dader snel doorfietst, het vaak donker is, snel gebeurt en soms op plekken waar weinig mensen zijn, bemoeilijkt het onderzoek. "Ja, natuurlijk raak ik er gefrustreerd van dat we die boef nog niet hebben kunnen pakken. Wij allemaal. Maar we doen er echt alles aan." 

Één klein sprankje hoop ligt op dit moment bij het Nederlands Forensisch Instituut (NFI). En de zak die daarvoor gebruikt wordt, heeft Grippeling symbolisch op tafel gelegd. Broeken van slachtoffers worden waar mogelijk namelijk ook direct onderzocht op sporen. 

"Een korte aanraking, kneep, zelfs met een handschoen aan, kan al genoeg zijn om een dna-spoor achter te laten. En ja, we hebben inmiddels meerdere zogenoemde sporendragers gevonden. De uitslag kan maanden duren, maar wie weet."

Het blijft de vraag of er genoeg weefsel is gevonden om ook daadwerkelijk een dna-profiel te maken én om dit dan aan iemand te linken moet ditzelfde dna-materiaal wel al in de databases van het NFI zitten. 

En ook criminoloog Jasper van der Kemp ziet nog een obstakel: "Hoe zeker kan de politie zijn dat het gaat om dadersporen en niet sporen uit ander terloops contact? Of zelfs zonder contact-overgedragen sporen, bijvoorbeeld door te zitten op dezelfde kruk in de kroeg."

Dat de Alkmaarse zedenpolitieman verder niets wil zeggen over de opsporingstactieken ("om de daders niet wijzer te maken") kan Van der Kemp an sich begrijpen. "Maar dan nemen ze wel aan dat de daders zich zouden laten afschrikken door politieacties. En dat lijken ze tot nu toe niet te doen."

Het team van Grippeling zegt er in ieder geval alles aan te doen wat binnen hun macht ligt. Ook al is het soms aanpoten met de toename van het aantal zedenzaken. "Teams in heel Nederland staan onder druk. Maar, als je belt, hebben we de capaciteit om je meteen te helpen."

Hij hoop dan ook dat slachtoffers zich echt blijven melden. "We merken soms schaamte, of dat mensen denken dat wat ze overkomt niet genoeg is om te melden. Dat is onterecht. Het is een ernstig feit waar hoge straffen op staan."

Mogelijk realiseren de daders zich dit ook niet en dus wil Grippeling dit nogmaals benadrukken. "Hun daden geven Alkmaarders een gevoel van onveiligheid. Als jij nietsvermoedend ergens fietst of loopt, met muziek op, in het donker en ineens voel jij een hand. Dat ís geen baldadigheid, het is geen kwajongensstreek. Dat is aanranding."

"Het is krom. Produceren mag niet, maar verkopen wel", vertelt Nova (21) van Active for Justice. Aanstaande zaterdag gaat de actiegroep in Haarlem protesteren om de aanbieders van foie gras aan te pakken. Twee van die restaurants zijn Metzo en Felien. Zij zitten alleen niet  te wachten op actievoerders op hun terras. 

Vanaf het station trekt rond 17.30 uur de actiegroep de stad in en mensen zijn vrij om zich bij het protest aan te sluiten. "Wij gaan langs twee restaurants die foie gras nog verkopen. Dat zijn Metzo en Felien", vertelt Nova die niet met haar achternaam genoemd wil worden. De groep heeft via een brief en e-mail de restaurants laten weten dat ze het dieronvriendelijk vinden dat de delicatesse op hun menu staat en dat ze willen dat ze ermee stoppen.

Dat Active for Justice actie gaat voeren bij restaurant Metzo, vindt eigenaresse Evelien Cornelisse prima. "Als ze maar niet op mijn terras gaan staan of te dicht bij de gasten komen. Dat deden ze de vorige keer en was niet fijn."

Evelien heeft niet besloten om na de vorige actie eenden- of ganzenlever van het menu te halen. "Gasten kunnen zelf bepalen wat ze gaan bestellen, dus nee. Wij halen het er niet vanaf."

Volgens de eigenaresse werkt een actie als deze juist averechts. Na de vorige actie heeft het restaurant naar eigen zeggen nog nooit zo veel eendenlever verkocht. "Zo'n actie maakt toch een beetje een duiveltje los bij mensen en dan gaan ze juist eendenlever eten, denk ik."

Wouter Meijer, eigenaar van restaurant Parck en bar bistro Felien zit ook niet te wachten op de actievoerders. "Ze plakken steeds allemaal dingen op onze ramen. De acties zijn heel irritant. Ik snap niet waar ze het lef vandaan halen om spullen van anderen te bevuilen. Het is gewoon een schande."

Wouter snapt niet dat de groep actie voert omdat er ook eendenlever bestaat van eenden die een goed leven hebben gehad. "Die zijn helemaal niet met een trechter gevoerd. En dat is de foie gras die wij verkopen. Al vind ik niet dat ik dat aan iemand hoef te verantwoorden" aldus de eigenaar van bar bistro Felien.

Dat een lekkere dikke ganzenlever op een manier tot stand kan komen, zonder het beest te martelen, beaamt ook Jozua Jaring van de sterrentent Ratatouille. "Ze hebben ook bij mij eens voor de deur gestaan toen we het nog verkochten, dat was eigenlijk onterecht. Er bestaat een diervriendelijke foie gras, genaamd foie royale. Die gebruikten wij." 

Diervriendelijk of niet Active for Justice is vast bereid om zaterdag de barricade op te gaan. Volgens Nova is het gerecht foie gras elitair. "Waarom moeten er ganzen worden mishandeld omdat een paar rijke mensen de vette lever willen eten. Een los portie kost al snel 80 euro."

Tekst gaat door onder de foto.

Nova die uit de omgeving van Haarlem komt irriteert zich al langer aan het gerecht. "Wij wilden met een paar mensen daar wat aan doen, en hebben ons toen bij Active for Justice aangesloten", legt Nova uit. 

Eerder dit jaar ketende de groep zich vast aan een restaurant in Utrecht. "In Haarlem gaan we dat nog niet doen, bij het Utrechtse restaurant waren we al vijf keer eerder langs geweest." 

Statenlid Robert Baljeu (Fractie Baljeu) was bij bijna de helft van de Statenvergaderingen afwezig, maar kreeg wel gewoon doorbetaald. Dat blijkt uit onderzoek van NH Nieuws in samenwerking met NOS en de andere regionale omroepen. Van alle partijen waren de leden van Forum voor Democratie het vaakst absent.

NH Nieuws bekeek de vergaderverslagen van alle 50 vergaderingen tussen maart 2019 en december 2022 om te zien hoe vaak de 55 leden van Provinciale Staten afwezig waren. In totaal was dat in onze provincie 5,1 procent. Iets hoger dan de periode ervoor (2015-2019) toen het 4,2 procent was. En daarmee staat onze provincie op de negende plek. Het hoogste verzuim van alle provincies was in Drenthe met 7,2 procent. 

Het meest afwezig was Amsterdammer Robert Baljeu die in maart 2019 begon als nummer twee van Forum voor Democratie in Provinciale Staten. Al snel werd hij na een intern conflict uit de fractie gezet en besloot daarna alleen verder te gaan. Uit onderzoek blijkt dat hij van de 50 vergaderingen (tot en met 2022) 20 keer (40 procent) een vergadering miste. En daarmee is hij medekoploper op de lijst van meest afwezige Statenleden van Nederland.

En als Baljeu al aanwezig is, zijn inhoudelijke bijdragen op één hand te tellen. Zo heeft hij één keer een motie ingediend, deed één keer mee met een amendement en ging één keer in debat. En het was pas juni 2021 toen hij zijn maidenspeech (eerste bijdrage) hield. Daarvoor zag hij er telkens vanaf. "Ik wens geen gebruik te maken van mijn spreektijd", zei hij bijvoorbeeld tijdens de begrotingsbehandeling van 2020. 

Ondertussen ontving het Statenlid wel een vergoeding van ongeveer 1.300 euro bruto per maand, exclusief onkostenvergoedingen. Tot en met december 2022 zeker zo'n 60.000 euro bij elkaar opgeteld. En daarbij ontvangt zijn partij ook nog jaarlijks 6.000 euro subsidie. 

Bekijk hieronder de top 5 van afwezige Statenleden van maart 2019 tot en met december 2022. Tekst gaat onder de infographic verder.

Gevraagd naar de reden van zijn afwezigheid, geeft Baljeu per app een reactie. "In 2022 ben ik een langere periode vanwege ziekte afwezig geweest. Ik heb mij ook afgemeld bij de griffier. Ik kon mij toen niet laten vervangen aangezien mijn fractie 1 zetel heeft en de zetel dan naar Forum voor Democratie zou zijn gegaan. Vanaf eind 2022 heb ik weer alle vergaderingen bijgewoond."

Op vragen over zijn inhoudelijke bijdragen en zijn afmeldingen in de andere jaren wil hij niet ingaan. "Ik vind dat ik u wel genoeg heb verteld", zegt hij als NH Nieuws hem aanspreekt tijdens de laatste Statenvergadering. 

Of hij zich inderdaad ziek heeft gemeld, kan een provinciewoordvoerder vanwege privacy niet bevestigen. Maar als je het verslag leest van het fractievoorzittersoverleg van 7 november 2022, lijkt dat niet het geval. De Commissaris van de Koning Arthur van Dijk blijkt hem te hebben uitgenodigd voor een gesprek vanwege zijn vele afwezigheid. Die uitnodiging slaat Baljeu per mail af: 'Ik leg alleen verantwoording af aan mijn eigen kiezers over de invulling van het Statenlidmaatschap'. 

Een week later is Baljeu aanwezig bij het volgende fractievoorzittersoverleg en licht zijn afwijzing verder toe. Daarbij verwijst hij ook naar zijn ervaring tijdens een eerder gesprek met de commissaris. 'Ik heb geen behoefte aan een gesprek waarin ik als democratisch gekozen volksvertegenwoordiger op paternalistische wijze wordt toegesproken door een ongekozen, benoemde functionaris en waar vervolgens een tendentieus verslag van wordt gemaakt'.

Baljeu is bij de komende verkiezingen op 15 maart niet meer verkiesbaar. Hij maakt onderdeel uit van de Groep Otten, waar hij ook medewerker is voor de Eerste Kamerfractie. Hij gaf eerder al aan dat de partij niet meedoet, omdat de versplintering van partijen volgens hem tot niets leidt. 

Eerder raakte voormalig DENK-Statenlid Gideon Everduim al in opspraak omdat hij niet meer kwam opdagen. Hij miste 11 van de 20 vergaderingen tot hij opstapte, maar declareerde wel voor duizenden euro's aan uitjes en eten. 

Van alle partijen miste Forum voor Democratie de meeste vergaderingen. De partij die tijdens de verkiezingen van 2019 de grootste werd, maar uiteindelijk uiteenviel in drie fracties. In totaal misten fractieleden 29 keer een vergadering. Veel meer dan de andere partijen. Twee keer (september 2021 en oktober 2022) was er niemand van de fractie aanwezig.

Fractievoorzitter Johan Dessing erkent dat leden vaker afwezig waren dan de partij had gewild. "We hebben een turbulente tijd meegemaakt. Ook hebben onze fractieleden dubbelfuncties. Ik zit ook in de Eerste Kamer, Ralf Dekker tijdelijk in de Tweede Kamer en is bezig met het opzetten van Renaissancescholen. Dan word je soms voor keuzes gesteld waar je aanwezig wil zijn. Het is niet dat we hier (red. Provinciale Staten) bewust niet zijn."

Dessing verwacht dat het na de komende verkiezingen beter moet gaan. "We hebben een veel langere kandidatenlijst en kunnen dan ook gaan werken met duo-Statenleden. Dan kan je het werk beter verdelen."

Maar is het ook niet verstandiger om kandidaten geen dubbelfunctie meer te laten hebben? Zo is Dessing lijsttrekker voor zowel de Provinciale Statenverkiezingen als voor de Eerste Kamer. "In mijn geval ging het goed. Ik wil vooral het team goed aansturen en ik ben ervan overtuigd dat ik dit kan. Bovendien ga ik over twee jaar met prepensioen en stop dan dus met mijn baan bij Schiphol."

Dan tot slot ook een positieve uitzondering. Michel Klein van eenmansfractie ChristenUnie miste geen één vergadering en was meermaals betrokken bij zowel voorstellen, moties en Statenvragen. Hoe doet hij dat? "Je weet dat vergaderingen op maandag zijn. Dus die kan je vooraf blokken in je agenda. En inhoudelijk word ik ook goed ondersteund door medewerkers van de fractie."

Statenlid Robert Baljeu (Fractie Baljeu) was bij bijna de helft van de Statenvergaderingen afwezig, maar kreeg wel gewoon doorbetaald. Dat blijkt uit onderzoek van NH Nieuws in samenwerking met NOS en de andere regionale omroepen. Van alle partijen waren de leden van Forum voor Democratie het vaakst absent.

NH Nieuws bekeek de vergaderverslagen van alle 50 vergaderingen tussen maart 2019 en december 2022 om te zien hoe vaak de 55 leden van Provinciale Staten afwezig waren. In totaal was dat in onze provincie 5,1 procent. Iets hoger dan de periode ervoor (2015-2019) toen het 4,2 procent was. En daarmee staat onze provincie op de negende plek. Het hoogste verzuim van alle provincies was in Drenthe met 7,2 procent. 

Het meest afwezig was Amsterdammer Robert Baljeu die in maart 2019 begon als nummer twee van Forum voor Democratie in Provinciale Staten. Al snel werd hij na een intern conflict uit de fractie gezet en besloot daarna alleen verder te gaan. Uit onderzoek blijkt dat hij van de 50 vergaderingen (tot en met 2022) 20 keer (40 procent) een vergadering miste. En daarmee is hij medekoploper op de lijst van meest afwezige Statenleden van Nederland.

En als Baljeu al aanwezig is, zijn inhoudelijke bijdragen op één hand te tellen. Zo heeft hij één keer een motie ingediend, deed één keer mee met een amendement en ging één keer in debat. En het was pas juni 2021 toen hij zijn maidenspeech (eerste bijdrage) hield. Daarvoor zag hij er telkens vanaf. "Ik wens geen gebruik te maken van mijn spreektijd", zei hij bijvoorbeeld tijdens de begrotingsbehandeling van 2020. 

Ondertussen ontving het Statenlid wel een vergoeding van ongeveer 1.300 euro bruto per maand, exclusief onkostenvergoedingen. Tot en met december 2022 zeker zo'n 60.000 euro bij elkaar opgeteld. En daarbij ontvangt zijn partij ook nog jaarlijks 6.000 euro subsidie. 

Bekijk hieronder de top 5 van afwezige Statenleden van maart 2019 tot en met december 2022. Tekst gaat onder de infographic verder.

Gevraagd naar de reden van zijn afwezigheid, geeft Baljeu per app een reactie. "In 2022 ben ik een langere periode vanwege ziekte afwezig geweest. Ik heb mij ook afgemeld bij de griffier. Ik kon mij toen niet laten vervangen aangezien mijn fractie 1 zetel heeft en de zetel dan naar Forum voor Democratie zou zijn gegaan. Vanaf eind 2022 heb ik weer alle vergaderingen bijgewoond."

Op vragen over zijn inhoudelijke bijdragen en zijn afmeldingen in de andere jaren wil hij niet ingaan. "Ik vind dat ik u wel genoeg heb verteld", zegt hij als NH Nieuws hem aanspreekt tijdens de laatste Statenvergadering. 

Of hij zich inderdaad ziek heeft gemeld, kan een provinciewoordvoerder vanwege privacy niet bevestigen. Maar als je het verslag leest van het fractievoorzittersoverleg van 7 november 2022, lijkt dat niet het geval. De Commissaris van de Koning Arthur van Dijk blijkt hem te hebben uitgenodigd voor een gesprek vanwege zijn vele afwezigheid. Die uitnodiging slaat Baljeu per mail af: 'Ik leg alleen verantwoording af aan mijn eigen kiezers over de invulling van het Statenlidmaatschap'. 

Een week later is Baljeu aanwezig bij het volgende fractievoorzittersoverleg en licht zijn afwijzing verder toe. Daarbij verwijst hij ook naar zijn ervaring tijdens een eerder gesprek met de commissaris. 'Ik heb geen behoefte aan een gesprek waarin ik als democratisch gekozen volksvertegenwoordiger op paternalistische wijze wordt toegesproken door een ongekozen, benoemde functionaris en waar vervolgens een tendentieus verslag van wordt gemaakt'.

Baljeu is bij de komende verkiezingen op 15 maart niet meer verkiesbaar. Hij maakt onderdeel uit van de Groep Otten, waar hij ook medewerker is voor de Eerste Kamerfractie. Hij gaf eerder al aan dat de partij niet meedoet, omdat de versplintering van partijen volgens hem tot niets leidt. 

Eerder raakte voormalig DENK-Statenlid Gideon Everduim al in opspraak omdat hij niet meer kwam opdagen. Hij miste 11 van de 20 vergaderingen tot hij opstapte, maar declareerde wel voor duizenden euro's aan uitjes en eten. 

Van alle partijen miste Forum voor Democratie de meeste vergaderingen. De partij die tijdens de verkiezingen van 2019 de grootste werd, maar uiteindelijk uiteenviel in drie fracties. In totaal misten fractieleden 29 keer een vergadering. Veel meer dan de andere partijen. Twee keer (september 2021 en oktober 2022) was er niemand van de fractie aanwezig.

Fractievoorzitter Johan Dessing erkent dat leden vaker afwezig waren dan de partij had gewild. "We hebben een turbulente tijd meegemaakt. Ook hebben onze fractieleden dubbelfuncties. Ik zit ook in de Eerste Kamer, Ralf Dekker tijdelijk in de Tweede Kamer en is bezig met het opzetten van Renaissancescholen. Dan word je soms voor keuzes gesteld waar je aanwezig wil zijn. Het is niet dat we hier (red. Provinciale Staten) bewust niet zijn."

Dessing verwacht dat het na de komende verkiezingen beter moet gaan. "We hebben een veel langere kandidatenlijst en kunnen dan ook gaan werken met duo-Statenleden. Dan kan je het werk beter verdelen."

Maar is het ook niet verstandiger om kandidaten geen dubbelfunctie meer te laten hebben? Zo is Dessing lijsttrekker voor zowel de Provinciale Statenverkiezingen als voor de Eerste Kamer. "In mijn geval ging het goed. Ik wil vooral het team goed aansturen en ik ben ervan overtuigd dat ik dit kan. Bovendien ga ik over twee jaar met prepensioen en stop dan dus met mijn baan bij Schiphol."

Dan tot slot ook een positieve uitzondering. Michel Klein van eenmansfractie ChristenUnie miste geen één vergadering en was meermaals betrokken bij zowel voorstellen, moties en Statenvragen. Hoe doet hij dat? "Je weet dat vergaderingen op maandag zijn. Dus die kan je vooraf blokken in je agenda. En inhoudelijk word ik ook goed ondersteund door medewerkers van de fractie."

Statenlid Robert Baljeu (Fractie Baljeu) was bij bijna de helft van de Statenvergaderingen afwezig, maar kreeg wel gewoon doorbetaald. Dat blijkt uit onderzoek van NH Nieuws in samenwerking met NOS en de andere regionale omroepen. Van alle partijen waren de leden van Forum voor Democratie het vaakst absent.

NH Nieuws bekeek de vergaderverslagen van alle 50 vergaderingen tussen maart 2019 en december 2022 om te zien hoe vaak de 55 leden van Provinciale Staten afwezig waren. In totaal was dat in onze provincie 5,1 procent. Iets hoger dan de periode ervoor (2015-2019) toen het 4,2 procent was. En daarmee staat onze provincie op de negende plek. Het hoogste verzuim van alles provincies was in Drenthe met 7,2 procent. 

Het meest afwezig was Amsterdammer Robert Baljeu die in maart 2019 begon als nummer twee van Forum van Democratie in Provinciale Staten. Al snel werd hij na een intern conflict uit de fractie gezet en besloot daarna alleen verder te gaan. Uit onderzoek blijkt dat hij van de 50 vergaderingen (tot en met 2022) 20 keer (40 procent) een vergadering miste. En daarmee is hij medekoploper op de lijst van meest afwezige Statenleden van Nederland.

En als Baljeu al aanwezig is, zijn inhoudelijke bijdragen op één hand te tellen. Zo heeft hij één keer een motie ingediend, deed één keer mee met een amendement en ging één keer in debat. En het was pas juni 2021 toen hij zijn maidenspeech (eerst bijdrage) hield. Daarvoor zag hij er telkens vanaf. "Ik wens geen gebruik te maken van mijn spreektijd", zei hij bijvoorbeeld tijdens de begrotingsbehandeling van 2020. 

Ondertussen ontving het Statenlid wel een vergoeding van ongeveer 1.300 euro bruto per maand, exclusief onkostenvergoedingen. Tot en met december 2022 zeker zo'n 60.000 euro bij elkaar opgeteld. En daarbij ontvangt zijn partij ook nog jaarlijks 6.000 euro subsidie. 

Bekijk hieronder de top 5 van afwezige Statenleden van maart 2019 tot en met december 2022. Tekst gaat onder de infographic verder.

Gevraagd naar de reden van zijn afwezigheid, geeft Baljeu per app een reactie. "In 2022 ben ik een langere periode vanwege ziekte afwezig geweest. Ik heb mij ook afgemeld bij de griffier. Ik kon mij toen niet laten vervangen aangezien mijn fractie 1 zetel heeft en de zetel dan naar Forum voor Democratie zou zijn gegaan. Vanaf eind 2022 heb ik weer alle vergaderingen bijgewoond."

Op vragen over zijn inhoudelijke bijdragen en zijn afmeldingen in de andere jaren wil hij niet ingaan. "Ik vind dat ik u wel genoeg heb verteld", zegt hij als NH Nieuws hem aanspreekt tijdens de laatste Statenvergadering. 

Of hij zich inderdaad ziek heeft gemeld, kan een provinciewoordvoerder vanwege privacy niet bevestigen. Maar als je het verslag leest van het fractievoorzittersoverleg van 7 november 2022, lijkt dat niet het geval. De Commissaris van de Koning Arthur van Dijk blijkt hem te hebben uitgenodigd voor een gesprek vanwege zijn vele afwezigheid. Die uitnodiging slaat Baljeu per mail af: 'Ik leg alleen verantwoording af aan mijn eigen kiezers over de invulling van het Statenlidmaatschap'. 

Een week later is Baljeu aanwezig bij het volgende fractievoorzittersoverleg en licht zijn afwijzing verder toe. Daarbij verwijst hij ook naar zijn ervaring tijdens een eerder gesprek met de commissaris. 'Ik heb geen behoefte aan een gesprek waarin ik als democratisch gekozen volksvertegenwoordiger op paternalistische wijze wordt toegesproken door een ongekozen, benoemde functionaris en waar vervolgens een tendentieus verslag van wordt gemaakt'.

Baljeu is bij de komende verkiezingen op 15 maart niet meer verkiesbaar. Hij maakt onderdeel uit van de Groep Otten, waar hij ook medewerker is voor de Eerste Kamerfractie. Hij gaf eerder al aan dat de partij niet meedoet, omdat de versplintering van partijen volgens hem tot niets leidt. 

Eerder raakte voormalig DENK-Statenlid Gideon Everduim al in opspraak omdat hij niet meer kwam opdagen. Hij miste 11 van de 20 vergaderingen tot hij opstapte, maar declareerde wel voor duizenden euro's aan uitjes en eten. 

Van alle partijen miste Forum voor Democratie de meeste vergaderingen. De partij die tijdens de verkiezingen van 2019 de grootste werd, maar uiteindelijk uiteenviel in drie fracties. In totaal misten fractieleden 29 keer een vergadering. Veel meer dan de andere partijen. Twee keer (september 2021 en oktober 2022) was er niemand van de fractie aanwezig.

Fractievoorzitter Johan Dessing erkent dat leden vaker afwezig waren dan de partij had gewild. "We hebben een turbulente tijd meegemaakt. Ook hebben onze fractieleden dubbelfuncties. Ik zit ook in de Eerste Kamer, Ralf Dekker tijdelijk in de Tweede Kamer en is bezig met het opzetten van Renaissancescholen. Dan word je soms voor keuzes gesteld waar je aanwezig wil zijn. Het is niet dat we hier (red. Provinciale Staten) bewust niet zijn."

Dessing verwacht dat het na de komende verkiezingen beter moet gaan. "We hebben een veel langere kandidatenlijst en kunnen dan ook gaan werken met duo-Statenleden. Dan kan je het werk beter verdelen."

Maar is het ook niet verstandiger om kandidaten geen dubbelfunctie meer te laten hebben? Zo is Dessing lijsttrekker voor zowel de Provinciale Statenverkiezingen als voor de Eerste Kamer. "In mijn geval ging het goed. Ik wil vooral het team goed aansturen en ik ben ervan overtuigd dat ik dit kan. Bovendien ga ik over twee jaar met prepensioen en stop dan dus met mijn baan bij Schiphol."

Dan tot slot ook een positieve uitzondering. Michel Klein van eenmansfractie ChristenUnie miste geen één vergadering en was meermaals betrokken bij zowel voorstellen, moties en Statenvragen. Hoe doet hij dat? "Je weet dat vergaderingen op maandag zijn. Dus die kan je vooraf blokken in je agenda. En inhoudelijk word ik ook goed ondersteund door medewerkers van de fractie."

Er is een opvallende stijging van het aantal inbraken in Den Oever. Terwijl vorig jaar rond deze tijd geen enkele inbraak is geweest, staat de teller alleen al voor dit jaar op vier. Over heel vorig jaar waren er slechts drie inbraken. Toch maakt de politie zich nog geen zorgen. "De aantallen zijn toch relatief laag en in de winter zijn sowieso vaker inbraken."

Vorige maand lag bij Den Oever de berm van de A7 bezaaid met muntjes. Ook lag er een kluis. Die bleek van iemand uit Den Oever waar kort ervoor was ingebroken. Wijkagent Sander Laan gaf toen al aan dat er 'in Den Oever afgelopen maand meerdere inbraken waren geweest'.

De inbraken vallen des te meer op, omdat de drie inbraken van vorig jaar aan het einde van het jaar waren: een in september en drie in december. De andere vier waren dus begin 2023. "Het is nog geen reden tot zorg", zegt politiewoordvoerder Nina Moers. "Uiteraard doen we wel altijd ons best om de wijk en omgeving zo veilig mogelijk te krijgen en houden."

Moers geeft aan dat in de winter vaker wordt ingebroken, al is de landelijke trend wel dat het aantal woninginbraken afneemt. "De betere beveiliging van huizen draagt daaraan bij. In de wintermaanden, als het langer donker is, zien we ieder jaar een toename van het aantal inbraken." Voor de inbraken in Den Oever zijn overigens nog geen daders in beeld.

In het dorp houdt het de inwoners flink bezig. Er wordt veel over gepraat, men vraagt zich bijvoorbeeld af waarom juist deze dorpsgenoten nu slachtoffer zijn geworden van een inbraak. NH Nieuws weet dat het in elk geval een aantal Oevenaren met een eigen onderneming is overkomen.

Opnieuw verblijven er honderden, zo niet duizenden vissen in de Zuider Havendijk van Enkhuizen. Vorig jaar konden de vissen daar geen kant op en werden er hulpacties op touw gezet. Het waterschap voorziet voor nu nog geen problemen. "We houden het wel goed in de gaten."

Als je in het water van de Zuider Havendijk kijkt, zie je talloze vissen in de gracht. Net als vorig jaar trekken de vissen naar het warmere water in de grachten van de stad.

Woordvoerder Jorrit Voet, van het Hoogheemraadschap Hollands Noorderkwartier (HHNK), maakt zich nog geen zorgen over het verblijf van deze vissen. "We gaan er niet direct iets aan doen", licht hij toe aan WEEFF/NH Nieuws. "Er is genoeg zuurstof in het water voor de vissen om nu te overleven. Daarbij is de situatie dit jaar anders, omdat de Sassluis van Enkhuizen open is. Vorig jaar was deze dicht, waardoor de vissen opgesloten raakten in de grachten. We houden de situatie de komende tijd goed in de gaten."

Hierbij wordt overleg gevoerd met Sportvisserij Midwest en Rijkswaterstaat, dit omdat het water van de grachten rechtstreeks is verbonden met het IJsselmeer. Mocht het nodig zijn, dan kunnen er zuurstoftanks in het water geplaatst worden. Maar Voet verwacht dat de vissen er zelf uitkomen. "Als het warmer wordt kunnen ze zelf terug zwemmen richting het IJsselmeer. Dit omdat de Sassluis dit jaar open is."

Ook vorig jaar verbleven er duizenden vissen in het water van de Zuider Havendijk in Enkhuizen. Destijds konden de vissen echter geen kant op, waardoor er hulp ingeschakeld moest worden. Met een ultieme reddingspoging werd geprobeerd om meer zuurstof in het water te pompen, zodat er een grotere kans was op overleving.

Eind januari werd twee derde van de vastgelopen dieren uit het water gered, maar zorgde de rest voor andere overlast. Een deel van de overgebleven vissen overleed in de gracht bij de Zuider Havendijk, waardoor aalscholvers hun kans zagen. Zij aten al de vis op die zij tegenkwamen, en haalden een aantal van hen uit het water.

Doordat ze zoveel vis konden eten werden ze te zwaar en werd het overtollige voedsel door de vogels uitgespuugd. Wat volgde was een heuse vissenregen in Enkhuizen. Een buurtbewoner kon erover meepraten: "Ze vliegen tegen mijn ramen aan, en ook tegen de auto die hier stond. Die heb ik maar even weggezet."

Opnieuw verblijven er honderden, zo niet duizenden vissen in de Zuider Havendijk van Enkhuizen. Vorig jaar konden de vissen daar geen kant op en werden er hulpacties op touw gezet. Het waterschap voorziet voor nu nog geen problemen. "We houden het wel goed in de gaten."

Als je in het water van de Zuider Havendijk kijkt, zie je talloze vissen in de gracht. Net als vorig jaar trekken de vissen naar het warmere water in de grachten van de stad.

Woordvoerder Jorrit Voet, van het Hoogheemraadschap Hollands Noorderkwartier (HHNK), maakt zich nog geen zorgen over het verblijf van deze vissen. "We gaan er niet direct iets aan doen", licht hij toe aan WEEFF/NH Nieuws. "Er is genoeg zuurstof in het water voor de vissen om nu te overleven. Daarbij is de situatie dit jaar anders, omdat de Sassluis van Enkhuizen open is. Vorig jaar was deze dicht, waardoor de vissen opgesloten raakten in de grachten. We houden de situatie de komende tijd goed in de gaten."

Hierbij wordt overleg gevoerd met Sportvisserij Midwest en Rijkswaterstaat, dit omdat het water van de grachten rechtstreeks is verbonden met het IJsselmeer. Mocht het nodig zijn, dan kunnen er zuurstoftanks in het water geplaatst worden. Maar Voet verwacht dat de vissen er zelf uitkomen. "Als het warmer wordt kunnen ze zelf terug zwemmen richting het IJsselmeer. Dit omdat de Sassluis dit jaar open is."

Ook vorig jaar verbleven er duizenden vissen in het water van de Zuider Havendijk in Enkhuizen. Destijds konden de vissen echter geen kant op, waardoor er hulp ingeschakeld moest worden. Met een ultieme reddingspoging werd geprobeerd om meer zuurstof in het water te pompen, zodat er een grotere kans was op overleving.

Eind januari werd twee derde van de vastgelopen dieren uit het water gered, maar zorgde de rest voor andere overlast. Een deel van de overgebleven vissen overleed in de gracht bij de Zuider Havendijk, waardoor aalscholvers hun kans zagen. Zij aten al de vis op die zij tegenkwamen, en haalden een aantal van hen uit het water.

Doordat ze zoveel vis konden eten werden ze te zwaar en werd het overtollige voedsel door de vogels uitgespuugd. Wat volgde was een heuse vissenregen in Enkhuizen. Een buurtbewoner kon erover meepraten: "Ze vliegen tegen mijn ramen aan, en ook tegen de auto die hier stond. Die heb ik maar even weggezet."

Het heeft veel weg van een sprookje: de traditionele wijze waarop Barbara de Reijke woensdagavond is geïnstalleerd als burgemeester van Blaricum. Met een huifkar werd ze met haar gezin, vanuit Laren, haar nieuwe thuis Blaricum binnengereden. In de Dorpskerk kreeg De Reijke uiteindelijk haar ambtsketting om haar nek.

Als een soort sprookje komt Barbara de Reijke, vier op de bok van  de huifkar, Blaricum inrijden. Het ritje van het rijtuig begon bij het Larense Brinkhuis en reed via de Torenlaan Blaricum in, richting de Dorpskerk waar deze zogenoemde buitengewone raadsvergadering begon. Maar in de dorpskerk krijgt ze geen glazen muiltje, maar de Blaricummer ambtsketting.

Waar de huifkar/koets iets weg heeft van Assepoester, is het binnen de kerk eerder een huwelijk. Aan de ene kant van de kansel zitten de familie en vrienden van De Reijke. Aan de andere kant zit haar tweede familie: de Blaricumse raad. 

Vooraan in het publiek zitten onder anderen de leden van het college, Gooise burgemeesters, een delegatie vanuit haar oude gemeente Ouderkerk aan de Amstel en het lokale brandweercorps en de wijkagenten van Blaricum. 

De tekst gaat door onder deze foto's.

Met applaus verschijnt De Reijke op het podium van de kerk, waarna er een flink aantal speeches de revue passeren en de officiële papieren ondertekend worden. Uiteindelijk krijgt De Reijke de ambtsketting om haar nek gehangen door haar voorganger Joan De Zwart-Bloch, waarmee De Reijke in het huwelijksbootje met Blaricum is gestapt. Na een korte toespraak sloot ze met haar nieuwe voorzittershamer deze bijzondere raadsvergadering af. 

De politie was woensdag enige tijd op zoek naar een vermiste tiener van 15 jaar in de buurt van Schoorl. Enige tijd later is het meisje in goede gezondheid aangetroffen. 

Er komt tóch een extra ontsluiting voor het winkelcentrum in Zwaagdijk-Oost om de verkeersveiligheid te verbeteren. Daarmee komt de gemeente Medemblik de wens van veel bezoekers, de Dorpsraden en het bestuur van het winkelcentrum eindelijk tegemoet. 

Al jaren ligt er een wens op tafel om de verkeersdrukte bij het winkelcentrum in Zwaagdijk-Oost beter aan te pakken. Want sinds de komst van het winkelcentrum in 2012 is het een komen en gaan van duizenden West-Friese bezoekers. En dat zorgt voor gevaarlijke situaties op de kruising Tuinstraat-Zwaagdijk, omdat de bestaande infrastructuur hier niet op voorzien is.

Daarom wordt er gesproken over een extra ontsluiting, die voor een betere verdeling van de verkeersdrukte moet zorgen.

In 2020 werd er nog een intentieverklaring ondertekend door Leo Entius, eigenaar van het winkelcentrum, en de gemeente Medemblik, maar een oplossing leek er niet van te komen. "Het is veel praten, veel op elkaars stoel zitten. Dat maakt het ook vermoeiend om steeds weer opnieuw het gesprek aan te gaan."

Hoewel er nu eindelijk beweging in lijkt te komen, zorgt het nog niet voor opgeluchte gezichten. Voor Entius heeft het lang genoeg geduurd. "Het is een herhaling van zetten: we zijn al acht jaar in gesprek met de gemeente. De dorpen waren enthousiast, maar daarna viel het stil", aldus Entius. "We zijn inmiddels drie verkeersonderzoeken en twee intentieverklaringen verder. Een handtekening zetten kost geen energie. Dit had veel sneller gekund: gelukkig zijn er in de tussentijd geen ongelukken gebeurd."

Want op dit moment heeft het winkelcentrum maar één toegang. En dat moet anders, vinden de Dorpsraden Hauwert en Zwaagdijk-Oost, en het bestuur van het winkelcentrum. Samen met de gemeente Medemblik hebben ze nu een plan opgesteld. Het belangrijkste is dat er langs de Noorderboekert een fietspad komt.

Ook moet er een nieuwe in- en uitrit voor het vrachtverkeer worden aangelegd naar het winkelcentrum. Die moet ervoor zorgen dat de bezoekers op het terrein minder overlast ondervinden van de ladende en lossende vrachtwagens. 

Alle seinen staan op groen om van de Aalsmeerderdijk in Rijsenhout een fietsstraat te maken. Nieuwe tellingen hebben bevestigd dat de verkeersdruk op de ringdijk in het dorp sinds 2018 zo fors is afgenomen dat een fietsstraat óók mogelijk is zonder de dijk ter hoogte van de Verremeer af te sluiten.

Op de Ringdijk moet meer ruimte voor recreatie komen, vindt de gemeente. Een van de maatregelen die ze wil nemen is een fietsstraat op de Aalsmeerderdijk in Rijsenhout, zo blijkt uit het Uitvoeringsprogramma Ringvaart-Ringdijk uit 2017. 

Voorwaarde voor zo'n fietsstraat - waar auto's welkom zijn, mits ze maximaal 30 km per uur rijden - is dat het aantal automobilisten gelimiteerd is en blijft. Omdat het aantal auto's op de Aalsmeerderdijk tot de coronacrisis boven de limiet uitkwam, besloot de gemeente dat de dijk in de toekomst zou worden afgesloten.

Toch wilde de gemeente dat besluit niet overhaast nemen. Om het effect van een afsluiting te meten werd de Aalsmeerderdijk ter hoogte van de Verremeer in november 2021 voor vier weken afgesloten.  

Artikel gaat door onder de kaart

Al voor die proef verbaasde de gemeente zich over het relatief kleine aantal automobilisten dat gebruikmaakt van de Aalsmeerdijk. Ook tijdens en na de proef bleef het aantal automobilisten laag, maar omdat in november 2021 een corona-effect niet kon worden uitgesloten, is de telling onlangs herhaald. En opnieuw bleek het aantal automobilisten laag genoeg om van de Aalsmeerderdijk in Rijsenhout een fietsstraat te maken.

Toch kan de gemeente de komst van de fietsstraat nog niet definitief bevestigen. "Bij het huidige aantal auto's kan de fietsstraat worden aangelegd", verwoordt de woordvoerder van wethouder Ruigrok het diplomatiek tegenover NH Nieuws. 

Bewoners van de Aalsmeerderijk nabij de Veeremeer zijn in ieder geval blij dat de fietsstraat een stap dichterbij is. Vergeleken met vijf jaar geleden is de overlast fors afgenomen, zeggen ze tegen NH Nieuws, onder meer door de omleiding van vrachtverkeer. "Soms gaat het nog wel eens mis, maar het is fijn wonen hier", aldus een buurtbewoner. 

Een andere bewoonster zet vraagtekens bij de tellingen. "Als je van 9 uur tot 16 uur meet, tel je niet veel auto's, inderdaad." Tijdens de spits is het volgens haar geregeld heel druk. "Er komt nu ook iedere twee seconden een auto voorbij, gelukkig rijden ze rustig. Waarschijnlijk zien ze de dertigkilometerzone-borden."

Ook als de Aalsmeerderdijk in Rijsenhout een fietsstraat wordt, mogen automobilisten er maximaal dertig kilometer per uur rijden. Toch wordt de dijk er volgens de gemeente niet alleen aantrekkelijker, maar ook verkeersveiliger van.

De politie is op zoek naar de 15-jarige Indy Pater. De tiener is woensdag voor het laatst gezien op de Heereweg in Schoorl. 

Indy is 1.78 cm lang en te herkennen aan haar een grijze broek, eveneens grijze muts en lange blonde haar. Ze droeg ten tijde van haar vermissing een middellange jas met geel-zwarte sneakers. 

De politie roept mensen die Indy gezien hebben, of met andere relevante tips, op zich te melden. 

"Het liefst wil je mensen onder het puin vandaan halen, maar dat gaat niet", zegt Mehmet Ates uit Enkhuizen bedroefd. Zijn bedrijfsloods in Hem is in iets meer dan 24 uur getransformeerd tot opslagdepot. Tientallen dozen vol kleding en andere spullen liggen er klaar voor de slachtoffers van de aardbeving in Turkije en Syrië. Vanavond worden de dozen naar Rotterdam gereden en vanuit daar vinden ze een weg naar de getroffen gebieden.

Dinsdag - een dag na de alles verwoestende aardbeving die duizenden levens kostte - kwam de hulpactie op gang. Via via werd Mehmet gevraagd om in deze hoek van het land een inzameling te beginnen. Sindsdien staat zijn telefoon roodgloeiend en komen mensen af en aan met volle zakken, tassen en dozen. Alles voor het goede doel. 

Kilo's aan luiers, rompers, pyjama's, winterkleding, schoenen, tenten, slaapzakken vullen de loods. "We hebben tot gisteravond laat nog alles gesorteerd en de dozen ingepakt. Het zijn er aardig wat. Of het er nu 50 of 100 zijn, maakt mij niet uit. Dit had ik niet verwacht. Het is heel mooi om te zien dat iedereen zijn handen uit de mouwen steekt. Daar heb ik geen woorden voor." 

Het zijn begrijpelijkerwijs emotioneel zware dagen voor Mehmet. "Het komt hard binnen. Ik heb in Turkije kennissen en vrienden zitten, maar daar gaat het gelukkig goed mee. Ik volg het nieuws zo min mogelijk, ik wil het ook niet zien. De beelden die je ziet, zijn bizar. Het is gewoon pijnlijk. Ik steek mijn tijd liever hierin, dan dat ik de hele dag achter de buis zit."

Een oproep op social media miste zijn uitwerking niet. Menig auto weet de weg op dinsdag en woensdag naar zijn bedrijf in Hem goed te vinden. Twee vrouwen uit Hoorn laden vuilniszakken, tassen en dozen uit. "Er zit van alles is, eigenlijk alles wat ze nodig hebben. We hebben gehamsterd, onder meer bij de buren."

De andere vrouw vult aan: "Het is verschrikkelijk wat daar is gebeurd. Normaal gesproken brengen we het naar de kringloop, maar nu hierheen. We zijn begaan met de mensen daar." 

Het stemt Mehmet tevreden, maar toch knaagt het. "Ik vind eigenlijk dat ik nog te weinig doe, maar ik kan niet meer doen. Ik kan daar niet heen en de mensen onder het puin vandaan halen. Ik zou het wel willen, maar dat gaat niet."  

De meetapparatuur bij de veelbesproken kooksfabrieken van Tata Steel is niet in orde. Daardoor zijn gegevens over stofuitstoot niet betrouwbaar. De Omgevingsdienst (OD), toezichthouder van het bedrijf, doet daarom aangifte tegen Tata Steel. 

De kooksfabrieken liggen al een tijdje onder vuur. Het is een vervuilend onderdeel van het Tata Steel terrein.  Jeroen Olthof, milieugedeputeerde van de provincie, heeft al eens gezegd dat de kooksfabriek 2 'zo snel mogelijk moet sluiten'. Laatst herhaalde de provincie nog eens dat zij niet oneindig boetes voor vervuiling blijft uitdelen: na de lopende last onder dwangsom tegen de kooksfabriek 2, kan het wel eens einde verhaal zijn, dreigde de provincie.

Ook in de Tweede Kamer zijn moties ingediend (maar niet aangenomen) en komende vrijdag is er in Wijk aan Zee een demonstratie met politici en omwonenden met als doel: de sluiting van kooksfabriek 2.

In de fabrieken wordt steenkool tot kooks gebakken, wat nodig is voor verdere staalproductie. Volgens Tata Steel kan het bedrijf voorlopig nog niet zonder de fabrieken. Pas als de eerste nieuwe groene fabriek over een paar jaar draait, kan kooksfabriek 2 dicht. Nog een paar jaar later, als ook de tweede nieuwe groene fabriek loopt, kan ook kooksfabriek 1 dicht. 

Tegen de kooksfabriek loopt zoals gezegd een last onder dwangsom. Elke keer als er rauwe kooks uit de oven komen, betaalt het bedrijf 100.000 euro tot een maximum van anderhalf miljoen. Die rauwe kooks stinken en zorgen voor schadelijk uitstoot. In een klein half jaar is dat al drie keer gebeurd, zegt de OD.

Nu blijkt ook dat bepaalde meetapparatuur, zogenaamde 'continue stofmonitoren' bij die kooksfabrieken niet goed staat afgesteld. De getallen van die metingen gebruikt de OD weer om te bepalen of Tata Steel met hun uitstoot binnen de vergunning blijft. Maar die zijn dus niet betrouwbaar.

"Je moet er wel vanuit kunnen gaan dat de meetwaardes kloppen. De wet schrijft geijkte apparatuur voor", zegt een woordvoerder van de OD. "Als je fruit weegt in de supermarkt, moet je ervan uit kunnen gaan dat de getallen kloppen. Zo is het ook bij de kooksfabriek."

Voor deze overtreding kan de OD geen boete uitdelen, zegt de woordvoerder. "Dit valt onder het strafrecht, dus we hebben aangifte gedaan. En Tata Steel moet de meetapparatuur in orde maken."

Tata Steel zegt te hebben kennisgenomen van de aangifte, en die te bestuderen.

Schiphol en belangenorganisatie Barin, die 38 luchtvaartmaatschappijen op Schiphol vertegenwoordigt, willen niet meer opdraaien voor de kosten van het isoleren van woningen rondom de luchthaven. De belangenclub zegt in het verleden al genoeg te hebben geïnvesteerd in gevelisolatie en vindt dat het Rijk maar andere financieringsbronnen moet aanboren, zoals de opbrengst van de vliegtickettaks. Schiphol vindt dat de procedures om te bepalen wie recht heeft op gratis isolatie onzorgvuldig zijn doorlopen. 

Het ministerie van Infrastructuur en Waterstaat bereidt momenteel een nieuwe regeling voor om meer huizen rondom Schiphol te isoleren en daarmee te beschermen tegen vliegtuigherrie. Voor er daadwerkelijk geïsoleerd wordt, heeft het ministerie omwonenden en belanghebbenden de gelegenheid gegeven om hun mening over de plannen te geven.

Erg storm liep het niet, maar onder andere de gemeente Uithoorn en bewonersorganisatie PUSH Uithoorn verwijzen de regeling naar de vuilnisbak, omdat zij niet in aanmerking komen voor isolatie. In Uithoorn zou de geluidshinder van Schiphol niet ernstig genoeg zijn.

Ook Schiphol en belangenorganisatie Barin hebben gereageerd. Beide benadrukken dat inspanning nodig is om de hinder van Schiphol terug te brengen, maar sturen het ministerie terug naar de tekentafel. Barin-voorzitter Marnix Fruitema vindt dat de luchtvaartsector in het verleden voldoende heeft bijgedragen aan het isoleren van duizenden woningen.

"In de periode van medio jaren tachtig tot en met 2012 heeft de sector grootschalig bijgedragen aan de isolatie van ruim 13.000 objecten en heeft daar een geschatte financiële bijdrage aan geleverd van 750 miljoen euro ", schrijft Fruitema aan het ministerie.

Schiphol wijst erop dat nog niet zorgvuldig is vastgesteld bij welke huizen de regeling van toepassing is. Net als de gemeente Uithoorn en bewonersgroep PUSH wijst de luchthaven erop dat er woningen in gebieden zijn die niet aanmerking komen, maar wel onder aanvliegroutes zijn gebouwd en er in die huizen te veel herrie is.

Zowel Schiphol als Barin verbazen zich over het recht op gratis isolatie voor huiseigenaren met woningen die na 2012 zijn gebouwd. Die zouden tijdens de bouw al moeten zijn voorzien van gevelisolatie, vinden ze. Schiphol vindt het vreemd dat de luchtvaartmaatschappijen voor die kosten moeten opdraaien.

Schiphol en Barin stellen voor het geld uit een andere financieringsbron te putten. Ze pleiten voor een nieuw op te richten omgevingsfonds en de isolatie de betalen met de opbrengst van de vliegtaks, die sinds 1 januari fors verhoogd is.

"Dit is in lijn met het principe ‘de veroorzaker betaalt’ én de toezegging uit het regeerakkoord dat de opbrengst “deels gebruikt wordt voor de verduurzaming van de luchtvaart en vermindering van leefomgevingseffecten", aldus Schiphol.

De betrokkenheid van president Poetin van Rusland bij het neerhalen van vlucht MH17 werd door sommige nabestaanden misschien wel verwacht, maar toch zag niet iedereen de uitspraken van het Openbaar Ministerie (OM) aankomen: "Ik ben echt verrast", zegt Robbert van Heijningen uit Hilversum. "Het onderstreept voor mij hoe roekeloos ze zijn in het Kremlin, maar ook dat het een bewuste keuze is om zo te zijn."

Volgens het ministerie zijn er 'sterke aanwijzingen' dat Poetin opdracht gaf voor de inzet van de BUK-raket die vlucht MH17 boven Oekraïne uit de lucht schoot. Dat zou blijken uit telefoongesprekken die zijn afgeluisterd tussen medewerkers van de Russische overheid. Nabestaanden werden hier vanochtend over bijgepraat en later volgde er een persconferentie.

"Ik vind het een boude uitspraak, die zag ik niet aankomen", zegt Robbert van Heijningen, hij verloor zijn broer, schoonzus en zijn neefje bij de aanslag. "Het zou natuurlijk kunnen, maar het is een aanname en ook één die je goed moet interpreteren. Hij zou opdracht hebben gegeven voor de inzet van de raket, maar dat betekent nog niet dat hij ook opdracht gaf om de MH17 uit de lucht te schieten. Het OM kwam eerder ook tot de conclusie dat dit een fout was."

Ondanks zijn eigen nuancering, zwakt het voor Van Heijningen de zaak niet af: "Het werkt juist versterkend, deze uitspraken van het OM. Het bevestigt voor mij nog meer dat de schuld in het Kremlin en bij Poetin ligt. Hij mag niet specifiek de opdracht hebben gegeven voor het neerhalen van het passagierstoestel, maar heeft hij de opdracht gegeven voor de inzet van de raket, dat maakt hem verantwoordelijk!"

Het Openbaar Ministerie liet, ondanks de beschuldiging aan het adres van Poetin, weten dat het niet tot vervolging overgaat. Daarvoor zou het bewijs dan toch weer te mager zijn. Daarmee rijst de vraag waarom het OM dit dan naar buiten brengt en welke waarde het heeft.

Van Heijningen hoopt dat het onderzoek van het OM nog van waarde kan zijn bij de zaak die gaat dienen voor het Europese Hof voor de Rechten van de mens. De Nederlandse Staat en nabestaanden hebben hier klachten tegen de staat Rusland neergelegd. Een van de belangrijkste punten hierin is dat het 'recht op leven' is geschonden. Deze klacht en nog enkele andere klachten zijn door het hof ontvankelijk verklaard en dat betekent dat ze inhoudelijk behandeld gaan worden.

Wordt Rusland veroordeeld, dan kan het bijvoorbeeld zijn dat ze schade moeten gaan betalen en dat er mogelijk ook andere sancties komen. "Of het zover komt, moeten we nog maar zien", zegt Van Heijningen. "Maar ik ben wel blij dat het OM zo overtuigd is dat ze dit durven te roepen. Dat doe je echt niet zomaar, daar is die aantijging veel te groot voor."

In november werden al drie van de vier verdachten in de MH17 zaak tot een levenslange gevangenisstraf veroordeeld. Dit was voor het vervoer van de BUK-raket. "Dat was heel belangrijk voor mij", zegt Van Heijningen. "Het was erkenning, maar nog geen afsluiting. De opdrachtgevers moeten ook hun straf krijgen. Ik heb me er bij neergelegd dat dit hele proces nog wel vijf tot tien jaar gaat duren. Als er maar recht wordt gedaan!"

Verschillende bewoners van de Zaanse straat Opera roepen op tot een stop van het splitsen en verkameren van woningen in de wijk Westerwatering. Afgelopen maand werd er door de gemeente Zaanstad weer een vergunning afgegeven voor het splitsen van een woning in de straat. Bij de Belangenvereniging Westerwatering regent het klachten van bewoners over huizen waar dit al is gebeurd. Op dit moment lopen er drie rechtszaken rond deze woningen.

"Het is op meerdere vlakken een ongewenste situatie", zegt Vincent Bodifee, de voorzitter van de Belangenvereniging Westerwatering. "Er is sprake van geluidsoverlast, de waarde van de woningen eromheen daalt, er is veel parkeerdruk en de veiligheid is in het geding." Volgens hem zijn er nu tien woningen bekend die gesplitst of verkamerd zijn in de wijk.

Bewoners van de straat Opera kunnen er over meepraten. De buren Margareth en Luciano Rossi, Ali Yilderim, Sabrina Glijnis en John Badal hebben zich verzameld om de verslaggever te vertellen over hun ervaringen. In de straat is er een woning gesplitst (het zijn aparte woningen geworden) en op een steenworp verderop een woning verkamerd (faciliteiten zoals badkamer worden gedeeld en iedere bewoner heeft een eigen kamer).  

In een van de woningen zijn arbeidsmigranten gevestigd. "Mensen die voor de deur sliepen, volledig dronken", verhaalt Luciano Rossi. "Als je later op de avond langsloopt met de hond en je ziet iemand slapen in de auto, dat voelt niet prettig. Ze hadden ruzie met elkaar, dus ze hadden hem eruit geschopt." Volgens de gemeente is de handhaving meerdere keren in actie gekomen na klachten uit de buurt. Luciano Rossi en zijn vrouw Margareth hebben al een makelaar ingeschakeld voor een verkennend gesprek; ze willen verhuizen als dit zo doorgaat. 

Tekst loopt door onder de foto.

Sabrina Glijnis woont er net als de Rossi's al zo lang als de wijk bestaat, nu zo'n dertig jaar. En eigenlijk heeft ze het ook best naar haar zin. "Er is normaal gesproken nooit wat, we kunnen alles met elkaar bespreken. Maar voor hetzelfde geld komen er nu weer achttien mensen in, zoals dat in de buurt hier laatst ook het geval was. Dat is mijn grootste angst."

Als we aanbellen bij het huis dat straks gesplitst wordt (het nummer noemen we niet uit privacyoverwegingen) doet een mevrouw het raam open. Ze geeft aan dat de buren niet bang hoeven te zijn voor een overvol huis en denkt aan een student of expat als nieuwe huurder.  

Verder zegt ze bestemmingsplanjurist te zijn en daarom te weten hoe het werkt: "Ik doe niets wat niet mag." Ze wijst op de woningnood en zegt op deze manier juist een steentje bij te dragen. "Ik zie het probleem niet zo."

Bewoner Ali Yilderim kan daar voor een deel wel inkomen, maar vertelt er nu wel genoeg van te hebben. "Het blijft maar doorgaan hier, en dan wordt het vervelend. De gemeente is er niet alleen maar om de woningnood op te lossen, maar ook om de woonomgeving prettig te houden." John Badal vult aan: "Je koopt hier een huis voor jezelf en om je kinderen in groot te brengen. Niet voor de business, want daar komt het op neer. Dat is niet de bedoeling."

Tekst gaat door onder blok. 

Ondanks de strengere regels worden er dus nog vergunningen uitgedeeld om woningen te splitsen. Met station Zaandam in de buurt is dat ook aantrekkelijk om te doen, zegt de voorzitter van de Belangenvereniging Westerwatering Vincent Bodifee. "We zien dat het een makkelijk verdienmodel is, er wordt veel geld aan verdiend."

Yilderim vreest dat de verleende vergunning aan de Opera zorgt voor een domino-effect. "Als die mensen dat huis kunnen splitsen zou het me niet verbazen dat een ander ook denkt: 'ah, dan ga ik ook splitsen'. Voor je het weet gaat dit nog veel vaker gebeuren, je maakt het aantrekkelijk voor beleggers. Het moet stoppen."

Harrie van der Laan is wethouder wonen van de gemeente Zaanstad en is bekend met de situatie in Westerwatering. Hij geeft aan de zorgen van de bewoners te snappen, maar wel rekening te willen houden met de woningnood. "Ons beleid is niet gericht op het verbieden van woningsplitsing en kamerverhuur maar op het aan banden leggen en aanvullende eisen te stellen. Veel jongeren zijn aangewezen op kamerverhuur en ook voor hen moet er ruimte zijn om te wonen in Zaanstad. Tegelijkertijd moet het wel leefbaar blijven in de wijk." 

Later dit jaar wordt het nieuwe beleid van de gemeente rond woningsplitsing en kamerverhuur geëvalueerd. De wethouder wil nog niet reageren op de wens van de Belangenvereniging Westerwatering om een stop te zetten op het verkameren en splitsen van woningen in de wijk: "Ik wil de uitkomsten van de evaluatie van het nieuwe beleid afwachten."